बायोमेडिकल इंजिनिअरिंग 

 

इंजिनिअरिंग हे तसे लोकप्रिय आणि प्रतिष्ठेचे क्षेत्र. प्रवेश मिळण्यास थोडा कठीण, प्रचंड अभ्यास आणि खर्चिकही. मात्र एकदा का डिग्री मिळाली कि आयुष्य सेट. असे काहीसे गणित इंजिनिअर चेआहे. आणि थोडे अपवाद वगळता यात काही अतिशयोक्तिपूर्ण नाही. या इंजिनिअरिंग मध्ये ठराविक पाच विषय सर्वश्रुत आहेत. स्थापत्य म्हणजे सिव्हिल, इलेक्ट्रोनिकस, मागील एखाद दशकात लोकप्रिय झालेला टेलिकम्युनिकेशन, इलेक्ट्रिकल आणि मेकानिकल. मात्र याव्यतिरिक्त काही वेगळी क्षेत्रे उदयास येत आहेत. त्यांना येणाऱ्या काही वर्षात फार स्कोप निर्माण होणार आहे. कारण माणसाचे जसे जीवन बदलते तशा त्याच्या गरजा बदलणार आणि त्या भागवणार्या क्षेत्रांमध्ये संधी निर्माण होणार. 

 

अशाच एका नवीन इंजिनिअरिंग क्षेत्राविषयी जाणून घेऊया-बायोमेडिकल 

 

बायो-मेडिकल इंजिनीअरिंग आहे काय?

शब्दात प्रतीत होते त्याप्रमाणे इंजिनिअरिंग चा बायोलॉजि अर्थात शरीरशास्त्र आणि मेडिकल अर्थात औषधशास्त्र यात होणारा वापर म्हणजे बायो-मेडिकल इंजिनिअरिंग. हेल्थ केअर क्षेत्र अधिक वेगाने विकसित होत आहे. सध्या दवाखान्यांचे हॉस्पिटल्स, त्याचे स्पेशिअलिटी हॉस्पिटल्स आणि त्याचे आता सुपर स्पेशिअलिटी हॉस्पिटल्स असे हे क्षेत्र अधिकाधिक प्रगत आणि विशेष प्राविण्याचे होत आहे. त्याच बरोबर विविध आजारांसाठी लढण्यासाठी लागणारी यंत्रे वाढत आहेत, अधिक क्लिष्ट होत आहेत आणि अधिक सखोल होत आहेत . 

 

यासाठी विशेष प्राविण्य असणार्या तंत्रज्ञांची आवश्यकता आहे. यातूनच बायो-मेडिकल या क्षेत्राचा जन्म झाला आहे. 

 

बायो-मेडिकलचा  वापर कुठे ?

आरोग्य क्षेत्रामध्ये रोगाचे निदान, उपचार आणि निर्मुलन तिन्ही बाबतीत बायो- मेडिकल वापरात येते. त्यामुळे इलेक्ट्रिकल, मेकानिकल आणि मेडिकल यांचा संगम या क्षेत्रात होतो. 

 

या विषयातील अभ्यासक्रम बघितल्यावर सुद्धा याची जाणीव होते. यामध्ये मेडिसिन, मायक्रोप्रोसेसर्स, इंस्त्रूमेंटेशन, डिजिटल सर्किट, मायक्रोसिस्टीम अशा जवळपास सर्वच क्षेत्रांचा अभ्यास केला जातो. 

 

बायो मेडिकल मधील उपक्षेत्रे 

टिश्यु इंजिनीअरिंग

जेनेटिक इंजिनीअरिंग

फार्मास्युटीकल  इंजिनीअरिंग

 

शिक्षण 

मागच्या  पाच-सात वर्षांमध्ये महारष्ट्रातील कॉलेजेस नि बायो मेडिकल अभियांत्रिकी पदवी सुरु केली आहे. 

 

महाराष्ट्रातील हा कोर्स देणारी काही नामवंत कॉलेजेस 

१. विद्यालंकार कॉलेज, वडाळा

२. डी. वाय. पाटील कॉलेज, नवी मुंबई 

३. द्वारकादास संघवी कॉलेज, विले पार्ले 

४. भारती विद्यापीठ, पुणे 

५ डॉ. भाऊसाहेब नांदुरकर कॉलेज, यवतमाळ 

६. . थाडोमाल सहानी कॉलेज, बांद्रे 

 

बायो मेडिकल नंतर पुढे नोकरीच्या संधी 

बायोमेडिकल केल्यानंतर नोकरीच्या संधी उपलब्ध आहेत. त्यामध्ये मेडिसिन आणि हॉस्पिटल मध्ये लागणारी विविधे यंत्रे बनवणार्या मल्टी नेशनल कंपन्यामध्ये नोकरी मिळू शकते. यामध्ये मुख्यत्वेकरून विक्री आणि सेवा इंजिनिअर आणि स्पेशालीस्ट म्हणून नोकरी मिळते. सध्या वेगवेगळी स्पेशिअलिटी आणि सुपर स्पेशिअलिटी हॉस्पिटल्स आहेत, अनेक बनत आहेत त्यामध्ये तुम्हाला बायोमेडिकल इंजिनिअर म्हणून नोकरीच्या संधी मिळू शकतात.  उत्पादन कंपन्यांमध्ये संशोधक इंजिनिअर अधिकारी म्हणून नोकरी मिळू शकते. 

 

या सर्व विषयांमध्ये तुम्ही स्वयंरोजगाराचा विचारही करू शकता.  

 

पुढील शिक्षण 

अभियांत्रिकी पदवीनंतर तुम्हाला हॉस्पिटल व्यवस्थापनात एमबीए करता येईल. ज्या प्रमाणे बीई करून एमबीए करणार्यांना फार स्कोप असतो, त्याचप्रमाणे बायोमेडिकल करून एमबीए करणार्यांना चांगला स्कोप मिळू शकेल. 

 

तसेच तुम्ही बायोटेक्नोलॉजी , नेनो टेक्नोलॉजी या विषयात सुद्धा अभियांत्रिकी पदव्युत्तर कोर्स करू शकता.भारतातील अनेक आयआयटी मध्ये तुम्हाला हा कोर्स करता येईल. 

 

मास्टर्स नंतर पीएचडी करून या विषयात अध्यापक सुद्धा होऊ शकता. विषय नवीन असल्यामुळे या विषयात उत्तम शिक्षक होण्यातही फार स्कोप आहे.

 

थोडक्यात अभियांत्रिकी मधील या नवीन विषयात उतरायला काहीच हरकत नाही. अनेक जातात तिथे जाण्यात काय हशील आहे? जिथे नवीन आहे तिथेच जास्त संधी आहे, उत्तम करिअरची सुद्धा आणि स्वतःचा ठसा उमटवायची सुद्धा.